Wat zijn derivaten?
In de wereld van beleggen hebben mensen het vaak over zogeheten ‘’financiële derivaten’’, zoals opties, futures en swaps. Er bestaan namelijk ook scheikundige of medische derivaten, die we hier uiteraard niet gaan behandelen. Financiële derivaten zijn beleggingsinstrumenten die afgeleid zijn van een onderliggend beleggingsinstrument, wat de onderliggende waarde wordt genoemd. Bekende derivaten zijn opties en futures. In dit artikel gaan we je uitleggen wat het allemaal inhoudt!
Wat zijn derivaten
Derivaten zijn dus financiële instrumenten die zijn afgeleid van een onderliggend instrument (dit kan bijvoorbeeld een bepaald aandeel zijn). Dit onderliggende instrument wordt ook wel de onderliggende of het onderliggende genoemd. Derivaten worden in de regel vaak voor twee doeleinden gebruikt. Het verkleinen van het risico, of juist om het effect van koersschommelingen te versterken (ook wel hefboom, of leverage genoemd). Een derivaat geeft een koper het recht om iets tegen een vooraf afgesproken prijs te kopen of te verkopen. Een eenvoudig (Nederlands) voorbeeld van deze aanpak: een aspergeteler spreekt voor het aspergeseizoen begint een prijs af met de koper. Als de asperges uiteindelijk heel duur blijken te worden profiteert de koper hiervan en heeft de verkoper pech. Maar andersom geldt natuurlijk hetzelfde; als de asperges uiteindelijk erg goedkoop blijken te worden loopt de verkoper geen risico meer omdat hij al redelijke prijs heeft afgesproken met de koper. Dit kan dus ook bij financiële instrumenten. Het is in principe een voorspelling doen over de koers en dus enorm speculatief. Aan het handelen in derivaten zit dus ook een hoog risico en wordt door brokers en banken uitsluitend aanbevolen aan ervaren beleggers. Toch kunnen derivaten ook zekerheid bieden, omdat je buiten de beurs al welke kosten je gaat maken.
Voorbeelden van derivaten
Er zijn tal van derivaten beschikbaar op de markt. De twee bekendste zijn opties en futures, die we in dit artikel behandelen. Verder zijn er ook nog andere financiële derivaten zoals swaps, forwards en turbo’s.
Voorbeeld 1: opties
Een optie is een van de meest voorkomende financiële derivaten. Bij een optie heeft een koper het recht om een bepaald goed te kopen binnen een vastgesteld termijn tegen een afgesproken prijs. Dit gebeurt bij opties doorgaans in twee vormen. De calloptie, en de putoptie.
Bij het kopen van een calloptie krijgt de koper het recht om de onderliggende waarde van een bepaald product te kopen binnen een vastgestelde periode voor een vastgestelde prijs. Het bedrag voor de verkoop van de optie wordt de optiepremie genoemd. Degene die de optie schrijft (de optie schrijven is jargon voor de optie verkopen) is verplicht om de onderliggende waarde voor het afgesproken bedrag te verkopen. De verkoper ontvangt als compensatie de optiepremie.
Bij het kopen van een putoptie heeft de koper het recht gekocht om een onderliggende waarde tegen een van te voren afgesproken koers te verkopen. De eigenaar van bepaalde aandelen kan zich dus verzekeren voor de waarde van zijn aandelen door de koop van een putoptie. Hiervoor betaalt de koper wel een vergoeding.
De schrijver van een putoptie heeft zich bij deze deal verplicht om de onderliggende waarde af te nemen tegen de van tevoren afgesproken prijs. Dat kopen is alleen een plicht als dat voor hem onvoordelig is, zodat de koper niet meer zomaar weg kan lopen van de deal wanneer de deal voor hem ongunstig wordt. Als vergoeding krijgt de schrijver de door de koper betaalde vergoeding.
Bij het kopen van een optie wordt telkens een bepaalde periode afgesproken. Dit noemt men de looptijd. Het verlopen van de looptijd wordt de expiratie genoemd. Op de dag van expiratie is er vaak veel handel omdat beleggers dan hun posities aan het afwikkelen zijn.
Verder zijn er tal van verschillen in opties die zo geavanceerd zijn dat ze niet relevant zijn om in dit blog te behandelen. We hopen je in ieder geval te hebben geïnformeerd over de basisbeginselen van het handelen in opties.
Voorbeeld 2: Futures
Een future lijkt in beginsel redelijk op een optie. Een future is ook een overeenkomst waarbij de onderliggende waarde wordt verhandeld tegen de prijs die op dat moment overeengekomen is. In het geval van een beurstransactie is alles al op voorhand bekend. Denk aan de onderliggende waarde maar ook aan de looptijd, en de valuta waarin de valuta genoteerd staat.
Bij futures moet er een futures margin aangehouden worden. Een soort borg om een future positie in te nemen. Dankzij de margin weet je bank dat je aan je betalingsverplichting kunt voldoen.
Beleggen in een future kan voordelig zijn omdat je het risico van je portefeuille tijdelijk kan verminderen en snel in kunt spelen op actuele gebeurtenissen. Futures hebben ruimere handelstijden dan de normale beurstijden, bij de AEX future bijvoorbeeld van 08.00 uur tot 22:00 uur, waar de normale openingstijden van 09:00 tot 17:30 zijn. Je kunt dus ook voor- en nabeurs nog een positie innemen.
Maar het beleggen in futures kent ook grote risico’s. Een future is namelijk een hefboomproduct, bij een hefboomproduct wordt de fluctuatie versterkt. Bij een koersstijging van 1% en een hefboom van 2, zal het aandeel dus 2% stijgen, maar dat werkt andersom natuurlijk hetzelfde. Dus waar je snel veel geld kunt verdienen kun je dit ook erg snel weer verliezen. Deze futures kunnen dus enorme fluctuaties kennen. Een ander groot risico bij het handelen in futures is het feit dat je meer kunt verliezen dan je inleg. Als je vooraf gestelde margin (borgsom) niet toereikend is om eventuele verliezen te compenseren zul je dus moeten storten om je verlies te betalen. Verder is er bij een future veel minder handelsverkeer en dus een liquiditeitsrisico. Want de bied en laatprijzen kunnen door weinig vraag en aanbod ver uit elkaar liggen. Net als met aandelen en ETF’s in een andere valuta heb je met een future in een andere valuta ook valutarisico.
Conclusie
We kunnen aan het einde van dit artikel wel stellen dat het handelen in derivaten enorm risicovol is. Het kan gigantische winsten opleveren maar ook grote (en snelle) verliezen opleveren. In sommige gevallen zelfs meer dan de initiële investering. Daarom geven wij, maar ook banken en brokers aan dat het beleggen in derivaten alleen verstandig is als je er echt veel kennis van hebt en veel ervaring hebt met en handelen in bijzondere financiële instrumenten. Het is van groot belang dat je weet wat de risico’s kunnen zijn en dat je deze risico’s kunt accepteren. Ieders risicotolerantie is anders en wij doen dan ook geen uitspraak over wanneer je het risico wel of niet kunt nemen.
Wat doen wij
Aan de schrijfstijl van dit artikel kun je wellicht al invullen wat wij doen met derivaten. Het is een interessant onderwerp en belangrijk om er kennis van te hebben om bepaalde nieuwsberichten te begrijpen maar wij beleggen absoluut niet in derivaten. Simpelweg omdat derivaten zoals eerder genoemd enorm speculatief zijn en niet binnen onze risicotolerantie vallen. Het risico weegt wat ons betreft niet op tegen de potentiële opbrengsten en wij zullen daarom ook in de nabije toekomst niet snel in derivaten beleggen.
Dit artikel is uitsluitend informatief bedoeld en is geen financieel advies. Doe altijd je eigen onderzoek en maak zelf weloverwogen keuzes.
